انتقام

چـرا انتقـام می گیریـم؟

  انتقام یک حس منفی شدید است که می تواند باعث بروز رفتاری شود که قرار است احساس بهتری را به فرد منتقل کند و به دلایل بسیاری ایجاد می شود، دلایلی از قبیل حسادت، احساس گناه، ناکامی و... که اگر شدید باشند، گاهی تبدیل به خشم می شوند.

 

در بعضی مواقع احساس های دیگری مثال خجالت و مقایسه کردن هم می توانند این خشم را ایجاد کنند. این احساسات به یک حس درونی خشمگینانه در فرد تبدیل می شوند و اگر امکانش وجود داشته باشد، در موقعیت هایی به صورت آشکار و اگر نه، به شکل پنهان علیه فردی دیگر بروز پیدا می کنند.

• بدانید چه حسی دارید

احساسهای درونی که به صورت حس انتقام جویی تجربه می شوند اگر به رفتار نرسند و حل و فصل نشود، تبعاتی را برای فرد به دنبال خواهند داشت. برای آرام کردن این حس، فرد باید نسبت به احساسات و تجاربی که دارد به آگاهی و بینش برسد و باید بتواند به روشی درست آن را تخلیه کند. اگر فرد نتواند دلایل بروز چنین حسی را پیدا کرده و موقعیت هایی که خشم زیادی در او ایجاد می کنند را آگاهانه شناسایی و مدیریت کند، میلش به بروز یک رفتار انتقام جویانه و مخرب بیشتر می شود.

• فراموش کنم یا نه؟

«فراموش کن» در زمانی که سرشار از احساس خشم و انتقام هستیم، به عنوان بی ضررترین کار به ذهن مان می رسد. درحالی که این روش مشکل را حل نمی کند و نمی تواند اثری که آن احساس روی ما گذاشته را از بین ببرد. پس بهتر است از همین حالا، عبارت «بهش فکر نکن» را از ذهنمان پاک کنیم. حالا که فهمیدیم «فکر نکردن به موضوع» راه مناسبی برای حل کردن آن نیست، وقت آن است که راهکاری مناسب تر را جایگزین کنیم. روبه رو شدن با مسئله و پرداختن به آن، راه حل جایگزینی است که باید آن را انجام دهیم. باید بدانید که احساس های منفی شدید ما یا اضطراب و افسردگی و حتی حسی که به اصطلاح به آن «برخوردن» می گوییم، برایمان پیامی دارد که باید آن را جدی بگیریم. این احساسات می گوید که چیزی درونمان درست کار نمی کند و اگر به این پیام ها بی توجه باشیم، در واقع احساساتمان را نادیده گرفته ایم و باید منتظر تبعات آن باشیم؛ زیرا این احساسات یا بروز پیدا می کند و به صورت قهر و انتقام خود را نشان می دهد یا با بی توجهی از کنارش می گذریم و این حس را در خود حبس می کنیم.

• آیا انتقام مشکل را حل می کند؟

اگر می خواهیم کنترل احساساتمان را در دست بگیریم، باید آنها را به رفتار مناسبی تبدیل کنیم. رفتاری که به ما و دیگران آسیب نزند و نتیجه مثبتی را برایمان به همراه داشته باشد. برای مثال این خانم احساساتش را به شکل انتقام بروز داد و به همکارش آسیب زد اما باید پرسید:«آیا این رفتار، نتیجه مثبتی را برای خود او به دنبال داشته است؟ آیا توانسته این حس را به رفتاری مناسب تبدیل کند. با این رفتار موقعیت شغلی اش بهتر شده؟ نتیجه این کار حالش را بهتر کرده؟ دفعه بعد اگر کسی موقعیت شغلی بهتری نسبت به او داشته باشد چه کاری را انجام می دهد؟» مسلما این فرد نمی تواند پاسخ خوشایندی از این سؤال ها بگیرد، پس به جای انجام چنین کاری، باید دنبال رفتاری موثر و جایگزین گشت.

• حستان را در دلتان حبس نکنید

از نظر روانشناسی، بهترین رفتار بیان موضوع است. وقتی با احساس شدید خشم نسبت به فرد دیگری روبه رو می شویم یا به او حسادت کرده یا از وی کینه ای به دل می گیریم، بهتر است موضوع را با صراحت با او در میان بگذاریم و با بیان حسی که داریم، راهی را برای مهار کردنش پیدا کنیم. در مورد اتفاقی که گفته شد، بهتر بود این فرد به جای آسیب زدن به همکارش، برای بهترکردن جایگاه خود تلاش می کرد و در واقع از این حس، به نفع پیشرفت خود استفاده می کرد. در حالی که او با تبدیل خشم به انتقام، هم به خود و هم به دیگران آسیب زد.

• به انتقام جو، چشم نگویید

واکنش های ما در زمانی که با انتقام مواجه می شویم، نسبت به موقعیتی که در آن قرار داریم، متفاوت است و در واقع شرایط و میزان آسیب دیدگی ما آن واکنش را تعیین می کند. در این مورد، حادثه ناگهانی و از طرف فردی نزدیک بوده است. در این شرایط، اولین قدم برای رسیدن به آرامش، پذیرش موضوع است. برای قربانیان انتقام، پذیرش موثرترین قدم است و بعد از آن فرد می تواند به این فکر کند که حالا باید برای حل مشکل چه کرد. باید بدانیم که جواب مثبت دادن به خواسته های فرد انتقام جو نتیجه ای ندارد چون می تواند حتی باعث تقویت رفتارهای او شود. برای خاموش کردن تهدید، باید به انتقام جو بفهمانیم که با این رفتارها به نتیجه ای نخواهد رسید چون اگر او از رفتارش نتیجه ای بگیرد، دیگر تضمینی برای قطع شدن آن عمل وجود ندارد؛ زیرا انتقام جو به هدفش رسیده و احساس منفی در او تقویت شده است.